Vai trò của vitamin A ? Thực phẩm giàu vitamin A ?

Vai trò của vitamin A

Bảo vệ sức khỏe của mắt trước chứng quáng gà và suy giảm thị lực do lão hoá

Vitamin A cần thiết để chuyển đổi ánh sáng chiếu vào mắt bạn thành tín hiệu điện có thể gửi đến não của bạn.

Trên thực tế, một trong những triệu chứng đầu tiên của tình trạng thiếu vitamin A là bị quáng gà. Những người mắc bệnh này vẫn có thể nhìn bình thường vào ban ngày, nhưng bị giảm thị lực trong bóng tối do mắt họ phải vật lộn để nhận ánh sáng ở mức độ thấp hơn.

Ngoài việc ngăn ngừa chứng quáng gà, tiêu thụ đủ lượng beta-carotene (tiền vitamin A) có thể giúp làm chậm quá trình suy giảm thị lực mà một số người gặp phải khi có tuổi.

Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở các nước phát triển. Mặc dù nguyên nhân chính xác của nó vẫn chưa được biết, nhưng nó được cho là kết quả của tổn thương tế bào đối với võng mạc, do stress oxy hóa.

Nghiên cứu bệnh về mắt liên quan đến tuổi tác cho thấy việc cho những người trên 50 tuổi bị thoái hóa thị lực bổ sung beta-carotene (tiền vitamin A) giúp giảm 25% nguy cơ phát triển bệnh thoái hóa điểm vàng tiến triển.

Giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư

Ung thư xảy ra khi các tế bào bất thường bắt đầu phát triển hoặc phân chia một cách không kiểm soát.

Trong các nghiên cứu quan sát, tiêu thụ nhiều vitamin A dưới dạng carotenoid (một dạng sắc tố hữu cơ tự nhiên có trong thực vật) có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư như: ung thư hạch Hodgkin, cổ tử cung, phổi và bàng quang.

Vitamin A hỗ trợ hệ miễn dịch khỏe mạnh

Vitamin A đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể.

Lợi ích này của vitamin A thể hiện ở các rào cản chất nhầy trong mắt, phổi, ruột và bộ phận sinh dục của bạn giúp bẫy vi khuẩn và các tác nhân truyền nhiễm khác.

Nó cũng tham gia vào quá trình sản xuất và chức năng của các tế bào bạch cầu, giúp thu giữ và loại bỏ vi khuẩn cũng như các mầm bệnh khác khỏi máu của bạn. Điều này có nghĩa là sự thiếu hụt vitamin A có thể làm tăng khả năng nhiễm trùng và làm chậm quá trình hồi phục khi bạn bị bệnh.

Trên thực tế, ở những quốc gia phổ biến các bệnh nhiễm trùng như sởi và sốt rét, việc điều chỉnh tình trạng thiếu vitamin A ở trẻ em đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ tử vong vì những bệnh này.

Cung cấp đủ vitamin A trong chế độ ăn uống của bạn sẽ giúp giữ cho hệ thống miễn dịch của bạn khỏe mạnh và hoạt động tốt nhất.

Vitamin A rất cần thiết để duy trì hệ thống sinh sản khỏe mạnh

Các nghiên cứu trên chuột kiểm tra tầm quan trọng của vitamin A trong sinh sản nam đã chỉ ra rằng sự thiếu hụt vitamin A ngăn chặn sự phát triển của các tế bào tinh trùng, gây vô sinh.

Tương tự, các nghiên cứu trên động vật cũng cho thấy sự thiếu hụt vitamin A ở nữ giới có thể ảnh hưởng đến sự sinh sản: giảm chất lượng trứng và ảnh hưởng đến sự bám vào thành tử cung của trứng.

Vitamin A cũng rất quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường của phôi thai trong thai kỳ. Ở phụ nữ mang thai, vitamin A cũng tham gia vào sự tăng trưởng và phát triển của nhiều cơ quan và cấu trúc chính của thai nhi như: hệ xương, hệ thần kinh, tim, thận, mắt, phổi và tuyến tụy, vân vân.

Tuy nhiên bổ sung quá nhiều vitamin A trong thai kỳ cũng có thể gây hại cho sự phát triển của bé và có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh. Do đó, nhiều cơ quan y tế khuyến cáo phụ nữ nên tránh các thực phẩm chứa lượng vitamin A quá cao, chẳng hạn như pate và gan hoặc lạm dụng quá nhiều thực phẩm chứng năng bổ sung vitamin A.

Vitamin A cũng là một chất chống oxy hóa mạnh

Các carotenoid như: beta-carotene, alpha-carotene và beta-cryptoxanthin là tiền chất của vitamin A và có đặc tính chống oxy hóa mạnh. Có tác dụng giúp trung hòa các gốc tự do trong cơ thể. Ngăn ngừa hoặc làm chậm tổn thương các tế bào do các gốc tự do gây ra.

Nếu số lượng các gốc tự do vượt quá khả năng cân bằng của cơ thể sẽ gây ra tình trạng stress oxy hóa, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như: bệnh về tim, tiểu đường, ung thư, suy giảm nhận thức,…

Một chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa sẽ giúp tăng lượng chất chống oxy hóa trong máu để chống lại tình trạng stress oxy hóa và giảm nguy cơ mắc các căn bệnh này.

Thực phẩm giàu vitamin A

Vitamin A có thể được cung cấp qua thực phẩm có nguồn gốc động vật và thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật. Có hai dạng khác nhau là: vitamin A được tạo sẵn và tiền vitamin A (nghĩa là khi nó vào trong cơ thể sẽ được chuyển hóa thành vitamin A).

Vitamin A được tạo sẵn thì cơ thể bạn có thể sử dụng ngay. Nó được tìm thấy trong các sản phẩm có nguồn gốc động vật như: lòng đỏ trứng, cá hồi, cá thu, dầu gan cá, gan bò, gan gà,…

Các carotenoid như: beta-carotene, alpha-carotene và beta-cryptoxanthin (tiền vitamin A) được tìm thấy trong các thực phẩm có nguồn gốc thực vật như: khoai lang, bí ngô, cà rốt, cà chua, ớt chuông, cải xoăn, cải bó xôi, cải rổ, rau bồ công anh, bông cải xanh,…

Tiền vitamin A thường có nhiều trong rau củ hơn trái cây. Tuy nhiên, một số loại trái cây cũng cung cấp một lượng carotenoid khá tốt như là: xoài, đu đủ, bưởi, ổi, dưa lưới, dưa hấu, quýt, mơ, đào, chanh dây,…

Lưu ý khi tiêu thụ vitamin A

Vì vitamin A hòa tan trong chất béo nên nó được hấp thụ vào máu hiệu quả hơn khi ăn cùng với chất béo.

Hầu hết các loại thực phẩm có nguồn gốc động vật giàu vitamin A cũng có nhiều chất béo, nhưng điều tương tự không áp dụng cho hầu hết các nguồn cung cấp vitamin A từ thực vật.

Có thể cải thiện khả năng hấp thụ tiền vitamin A từ các nguồn thực vật bằng cách thêm một chút dầu oliu vào các món salad trộn.

Việc tiêu thụ vitamin A quá mức có thể dẫn đến bị ngộ độc và gây haị cho sức khỏe như: thấy buồn nôn, chóng mặt, đau đầu, thậm chí có thể gây tử vong.

Nguồn tham khảo: healthline.com